به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری فارس، کشور اتیوپی در ده روز گذشته بار دیگر شاهد درگیری و بحران بوده تا جایی که نگرانیها از بروز جنگ داخلی در این کشور پرجمعیت آفریقایی تشدید شده است. درگیریهای خونینی که میان ارتش اتیوپی و نیروهای جبهه آزادیبخش خلق تیگرای (تی.پی.ال.اف) که حزب حاکم در منطقه نیمهخودمختار تیگرای به شمار میآید، همچنان ادامه دارد.
وبگاه شبکه الجزیره در گزارشی به تاریخچه منطقه تیگرای و ریشه درگیری میان حاکمان این منطقه و دولت مرکزی اتیوپی پرداخته و نوشته است که تیگرای یکی از ده اقلیم کشور اتیوپی است و شش درصد جمعیت این کشور را در بر میگیرد. کشوری که بیش از ۱۰۰ میلیون جمعیت دارد.
شبح جنگ در اقلیم تیگرای در شمال اتیوپی
تاریخ
در زمان دیکتاتوری «منگیستو هایله ماریام» سیاستمدار چپگرایی که از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۱ ریاست جمهوری دموکراتیک خلق اتیوپی را برعهده داشت. [دورانی که از آن با عنوان «وحشت سرخ» یاد میشود.] شاهد بروز امواج متعدد قحطی بودیم که هشت میلیون نفر از جمعیت این کشور را به کام مرگ فرو برد. در این میان جریانات معارض مسلح علیه وی شکل گرفتند.
در میان این گروههای کوچک که هر کدام به طور جزیرهای عمل میکردند، «جبهه مردمی تیگرای» بیش از دیگر گروهها، سازمانیافتهتر ظاهر شد و همزمان با خارج از اتیوپی نیز ارتباطاتی برقرار کرد که مهمترین آنها ائتلاف با «جبهه مردمی برای آزادی اریتره» بود.
در سال ۱۹۸۸ کنفرانسی در سودان با حضور نمایندگان ۱۴ سازمان مسلح اتیوپی برگزار شد و این گروهها اعلام کردند که در کنار یکدیگر برای سرنگونی دیکتاتوری منگیستو اقدام خواهند کرد. رهبری این ائتلاف نیز به «جبهه مردمی تیگرای» واگذار شد، چرا که هم سازمانیافتهتر و هم مجهزتر از دیگر گروهها بود.
این ائتلاف برای سه سال ادامه یافت و هنگامی که برکناری منگیستو در سال ۱۹۹۰ نزدیک شد، کنفرانسی در لندن با حمایت آمریکا و انگلیس برگزار شد تا گروههای مخالف تحت یک پرچم به فعالیت بپردازند. حاضران در این کنفرانس بار دیگر بر رهبری تیگرای تأکید کردند.
ائتلاف مردم اتیوپی
سرانجام در نتیجه قیام همگانی، در تاریخ ۲۱ می ۱۹۹۱، منگیستو هایله ماریام از اتیوپی گریخت و گروههای مخالف به قدرت رسیدند. آنها «تامیرات لاینه» را از منطقه «تیگرای» در ۲۸ می ۱۹۹۱ به ریاستجمهوری اتیوپی انتخاب کردند. پس از او «ملیس زناوی» که او هم از منطقه «تیگرای» بود در ۱۹۹۵ به قدرت رسید.
زناوی نیز تا سال ۲۰۱۲ در این منصب بود تا فوت کرد. بنابراین کشور اتیوپی بیش از ۲۰ سال در کنترل قوم تیگرای بود و در تمام این مدت به علت سیاستهای زناوی، اعتراضی نیز به این وضعیت به وجود نیامد. اما پس از فوت او و انتخاب «هایلی مریام دیسالین» که به ائتلاف «مردم جنوب اتیوپی» تعلق داشت. شرایط تغییر کرد.
«آبی احمد» چگونه به قدرت رسید؟
پس از به قدرت رسیدن «ماریام دیسالین» برخی جریانات نژادی و در رأس آنها «الاورومو» که نمایندگی ۴۰ درصد اتیوپی را در دست دارد، به شکل تقسیم قدرت در کشور اعتراض کردند. پس از آن دولت برخی از اراضی قوم الاورومو را در جنوب «آدیس آبابا» به سرمایهگذاران داد. تصمیمی که اعتراضات مردمی را در پی داشت اما خاموش شد و بار دیگر در سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ از سر گرفته شد تا جایی که دیسالین مجبور به استعفاء شد و ائتلافهای درون پارلمانی برای انتخاب نخستوزیر شکل گرفت. در این میان «جبهه آزادیبخش الاورومو» «آبی احمد» سرهنگ سابق در اداره اطلاعات اتیوپی را به ریاست خود برگزید. او که حمایت الاورومو را در اختیار داشت با مخالفت جبهه تیگرای مواجهه شد و نمایندگانش علیه آبی احمد رأی دادند.
دوره آبی احمد
«آبی احمد» پس از روی کار آمدن خود را به عنوان «مرد اصلاحات» به دنیا شناساند. او تعدادی از زندانیان سیاسی را آزاد کرد و به مطبوعات آزادی داد و مبارزه با فساد را در دست گرفت و سال ۲۰۱۸ را سال آشتی نامید.
در هفتم ژوئن ۲۰۲۰ «آبی احمد» پس از ۱۷ سال رئیس ستاد مشترک و رئیس سازمان امنیت و اطلاعات ملی را که از قوم «تیگرای» بود برکنار کرد. تصمیمی که تیگرای آن را اقدامی علیه خود قلمداد کرد. در حالیکه از سال ۱۹۹۱ به این سو مناصب ذکر شده همواره در دست قوم تیگرای بود.
صلح میان اتیوپی و اریتره نیز یکی از عوامل اصلی بحران میان آدیس آبابا با تیگرای شد.
صلح با اریتره
صلح میان اریتره و اتیوپی که جایزه صلح نوبل را برای «آبی احمد» به ارمغان آورد، اما رابطه قوم «تیگرای» با او را تیرهتر کرد. موضوع از این قرار است که رابطه تیگرای با دولت «ایسایاس آفورکی» در اریتره سالهاست تیره و همراه با درگیریهای مرزی است و در جریان صلح اتیوپی و اریتره، «آبی احمد» نیز همان منطقه مورد اختلاف تیگرای با اریتره یعنی «بادمی» را به دولت اریتره واگذار کرد و در آتش اختلافات خود با تیگرای دمید.
موقعیت اقلیم تیگرای در شمال اتیوپی
افزایش اختلافات با تأخیر افتادن انتخابات
اختلافات میان «آبی احمد» و اقلیم «تیگرای» پس از مصوبه پارلمان برای تأخیر انتخابات که قرار بود در ژوئن برگزار شود، افزایش یافت. طبق این مصوبه که به درخواست آبی احمد تصویب شد، دوره نخستوزیری تمدید یافت و اقلیم تیگرای نیز این اقدام را بر خلاف قانون اساسی اعلام کرد و «تریا ابراهیم» به عنوان رئیس پارلمان که از قوم تیگرای بود نیز استعفا کرد و دولت «آبی احمد» را دیکتاتوری خواند.
پس از استعفای رئیس پارلمان، افراد دیگری نیز استعفاء دادند و حزب «جبهه مردمی تیگرای» در ژوئن ۲۰۲۰ در کنفرانسی اعلام کرد که به طور مستقل انتخاباتی را در آگوست برگزار میکند. این انتخابات برگزار شد و 2.7 میلیون نفر نیز رأی دادند. اما دولت مرکزی آن را به رسمیت نشناخت و در مقابل دولت اقلیم تیگرای نیز اعلام کرد که دولت مرکزی را به رسمیت نمیشناسد و آن را غیر قانونی میداند.
در پی این تنش، دولت مرکزی نیز در سپتامبر گذشته اعلام کرد که درآمدهای مالی را به اقلیم تیگرای تحویل نمیدهد. اقدامی که اقلیم تیگرای آن را به منزله «اعلام جنگ» قلمداد کرد.
در یک هفته گذشته اقلیم تیگرای از جامعه جهانی خواسته تا به این بحران ورود کند و سپس مدعی شد که دولت مرکزی این اقلیم را به اقدام نظامی تهدید کرده است.
در تاریخ دوم نوامبر نیز اولین درگیریهای مسلحانه بین طرفین در گرفت و هر یک دیگری را به آغاز آن متهم میکنند.
بنابراین برای اولین بار در تاریخ اتیوپی، میان یک اقلیم و دولت مرکزی درگیری مسلحانه رخ داده است و امکان این نیز وجود دارد که اقلیم تیگرای بخواهد اعلام استقلال کرده و جدا شود. چرا که طبق قانون اساسی سال ۱۹۹۵ نیز آنها حق چنین کاری را دارند. طبق ماده ۳۹ قانون اساسی «تمامی اعضای مردم اتیوپی حق تعیین سرنوشت و جدایی غیر مشروط دارند.»
سودان در خطر
تحولات در اقلیم تیگرای میتواند یک تهدید بزرگ برای بحرانهای انسانی و امنیتی در سودان نیز باشد. تیگرای با دو ایالت «کسلا» و «القضارف» که خود در بحران و درگیری قبیلهای به سر میبرد، همسایه است. همچنین تیگرای با منطقه کشاورزی «الفشقه» در سودان نیز همجوار است.
درگیریها در تیگرای میتواند بحران در دو ایالت مذکور در سودان را تشدید کند و قاچاق سلاح و انسان را افزایش دهد.
سیل آوارگان احتمالی نیز یک بحران دیگر برای منطقه و سودان خواهد بود. پیشبینی میشود صدها هزار نفر از مردم اتیوپی به اراضی سودان پناهنده شوند که یک بحران انسانی در سایه وضعیت ناگوار اقتصادی در پی خواهد داشت. سودانی که خود از تورم ۲۱۲درصدی رنج میبرد.
انتهای پیام/م